Via Wikileaks kunnen klokkenluiders anoniem geheime documenten lekken naar de buitenwereld. Nederlanders gebruiken het nog nauwelijks, maar oprichter Julian Assange ontsnapte in Kenia al aan een aanslag.
Het handboek voor soldaten in de omstreden Iraakse Abu Ghraib-gevangenis, beleidsstukken over internetcensuur in Duitsland en documenten over de Zandvoortse kinderpornozaak uit 2001. Allemaal te vinden via Wikileaks.org, een website voor mensen die de wereld willen wijzen op onrecht, maar bang zijn om hun identiteit daarbij te verraden en zo hun carrière op het spel te zetten. Noem het met een beetje fantasie de diplomatieke variant van The Pirate Bay.
De site publiceert sinds twee jaar stukken van over de hele wereld. Oprichter Julian Assange is een lange Australiër met lang grijs haar in een paardenstaartje. Hij sprak gisteren voor het eerst in ons land, op HAR2009, de grote hackersconferentie in Vierhouten. Daar riep hij iedereen op om actief op zoek te gaan naar klokkenluiders en documenten.
Nederlandse deelnemers aan HAR2009 vinden het jammer dat onze ambtenaren en hoge functionarissen in het bedrijfsleven de site nog niet kennen. Want het systeem is eenvoudig, anoniem en veilig, legt Assange uit. “Op de site staat informatie hoe je het document versleuteld kan uploaden. Dat doe je naar een computer in een land met goede bronbescherming. Daarna maken wij er een kopie van.” Dat is nodig, omdat er soms software wordt verpakt in het document, waardoor op afstand te zien is waar het zich bevindt. Ook kunnen techneuten zwartgemaakte delen tekst weer leesbaar maken. Het veilige document wordt beoordeeld door een groep van duizenden vrijwilligers, die controleren of een document authentiek is. “Hoe we dat doen? We kijken naar vormgeving en taalgebruik. Soms bellen we ook gewoon: je vraagt een betrokkene naar een detail uit het document. Geeft hij antwoord, dan weet je dat het goed zit.”
Toch, als de stukken eenmaal online staan en verspreiden, breekt soms de hel los. “We krijgen veel rechtszaken aan onze broek, en in verschillende landen zijn al invallen gedaan. Niet alleen in bananenrepublieken. Laatst is in Duitsland nog de eigenaar van onze Duitse domeinnaam opgepakt. Wikileakszou verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van kinderporno, omdat we de zwarte lijst van het internetfilter van de Australische regering publiceerden. Daar stonden inderdaad die links tussen, want de lijst was ingesteld om kinderporno te bestrijden. Maar slechts eenderde van de hele lijst ging over kinderporno, er werden ook allerlei buitenlandse politieke sites die de overheid onwelgevallig waren, geblokkeerd.” Dankzij de rel die hierover ontstond, is het Australische internetfilter van de baan.
Maar niet in alle landen loopt het goed af. “In 2007 was ik een aantal maanden in Kenia, waar ik ook heb geholpen met het openbaren van documenten over corruptie en marteling. Op een nacht kwamen zes gewapende mannen het complex op waar ik sliep. Ze wisten het elektrische hek onklaar te maken – ik kon maar op het nippertje ontvluchten.” Met twee mensenrechtenadvocaten uit het land, die Wikileaks hielpen, liep het slechter af. Zij werden begin maart vermoord, volgens getuigen door de politie.
Vliegwiel
In ons land wordt nog maar weinig gebruik gemaakt van Wikileaks, maar dat kan volgens Assange snel veranderen. “Dat zagen we in IJsland, waar we een intern stuk van een bank publiceerden over vriendjespolitiek. Omdat daardoor een nationale rel ontstond, kregen we snel naamsbekendheid, wat weer een hoop nieuwe lekken opleverde. Het werkt als een soort vliegwiel. Als in Nederland zoiets gebeurt, kan het snel gaan.” Wikileaks wordt in de lucht gehouden met donateurs en politieke en technische steun uit de hele wereld. “We zijn tegen een flinke hackersaanval bestand.”
uit Sp!ts
Lees ook:Gerard Kral is terug in fotozaken
Lees ook:Bankenclub haat zwart geld
Lees ook:Olieprijs daalt door onderuithalen hedge fund
Lees ook:Nieuw ‘bewijs’ tegen John Bredenkamp in smeergeldaffaire BAE
Lees ook:Mittal verjaagt opstandig personeel met muziek